Nhận biết sớm dấu hiệu của cong vẹo cột sống

Cong vẹo cột sống là một chứng bệnh phức tạp, việc chẩn đoán sớm và điều trị tích cực khi có những dấu hiệu đầu tiên của chứng cong mang lại lợi ích rất lớn cho người bệnh. Việc này giúp giảm nguy cơ bệnh tiến triển dần theo thời gian, thậm chí đưa cột sống trở về trạng thái cân bằng một cách dễ dàng hơn nhiều so với những ca bệnh phát hiện muộn.

Mặc dù có nhiều dạng cong vẹo cột sống khác nhau, và mỗi dạng lại có những đặc điểm khác nhau, tuy nhiên nhìn chung các dấu hiệu ban đầu của chứng vẹo cột sống liên quan đến những thay đổi trong tư thế liên quan đến tác động không đối xứng mà chứng vẹo cột sống có thể gây ra trên cơ thể mỗi người.

Lợi ích của việc phát hiện sớm

Mọi căn bệnh hầu như đều tiến triển xấu đi theo thời gian nếu không được điều trị, và điều này đặc biệt đúng với chứng cong vẹo cột sống bởi bản chất của chứng bệnh này đó là một tình trạng luôn tiến triển.

Nếu một người được chẩn đoán bị cong vẹo cột sống, điều này có nghĩa là cột sống của họ có độ cong bất thường sang một bên và trục cũng xoay theo. Khi tình trạng cong vẹo cột sống ngày càng tiến triển, thì việc nhận biết sớm các dấu hiệu và bắt đầu điều trị tích cực càng gần thời điểm chẩn đoán càng sớm sẽ càng có lợi.

Tuy nhiên, việc phát hiện sớm không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt là ở các dạng nhẹ của tình trạng bệnh với các triệu chứng tinh vi, và đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên, vì tình trạng này hiếm khi gây đau đớn.

Đánh giá tình trạng bệnh.

Thông qua phép đo được thực hiện trên phim chụp X-quang của người bệnh để xác định số đo “góc Cobb”, bác sĩ sẽ xác định mức độ nghiêm trọng tình trạng của người bệnh, cụ thể:

• Vẹo cột sống nhẹ: góc Cobb từ 10 đến 25 độ
• Vẹo cột sống trung bình: góc Cobb từ 25 đến 40 độ
• Vẹo cột sống nghiêm trọng: góc Cobb trên 40 độ

Tuy nhiên theo những điều tra và nghiên cứu mới nhất, việc chỉ dựa trên số đo “góc Cobb” chưa nói lên đầy đủ tình trạng của người bệnh. Tại Bones and Beyond chúng tôi nghiên cứu sâu hơn việc xoay trục của cột sống và những yếu tố có khả năng ảnh hưởng một cách toàn diện để xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Điều đó giúp chúng tôi biết được một cách chính xác tình trạng của bệnh nhân nghiêm trọng như thế nào, tỷ lệ tiến triển trong tương lai ra sao, các triệu chứng và các biến chứng liên quan tiềm ẩn; những yếu tố quyết định này sẽ giúp chúng tôi thiết kế một kế hoạch điều trị tùy chỉnh và hiệu quả trong dài hạn đối với người bệnh.

Để xây dựng nên một kế hoạch hay phác đồ điều trị chính xác này đòi hỏi người bác sĩ phải có nhiều năm nghiên cứu và điều trị chuyên sâu về cong vẹo cột sống mới có thể đảm bảo an toàn cho bạn. Đó có thể là một trong những lý do giải thích cho việc tìm kiếm những chuyên gia có thực lực về điều trị cong vẹo cột sống không cần đến phẫu thuật trên thế giới cũng trở nên khó khăn hơn.

Trở lại với những dấu hiệu có thể nhận biết sớm chứng cong vẹo cột sống, sau đây là danh sách một số những đặc điểm mà bằng mắt thường bạn có thể kiểm tra cho người thân của mình theo độ tuổi. 

Dấu hiệu ban đầu của chứng vẹo cột sống ở trẻ sơ sinh (dưới 3 tuổi)

Đối với các trường hợp cong vẹo cột sống vừa và nặng xuất hiện ở trẻ sơ sinh dưới 3 tuổi, các dấu hiệu đáng chú ý nhất cần theo dõi liên quan đến tư thế và sự cân xứng tổng thể của cơ thể:

• Vai không đều nhau.
• Một xương bả vai nhô ra nhiều hơn xương còn lại.
• Vòng eo không đều.
• Hông không đều, bên thấp bên cao.
• Độ dài chân không đều nhau.
• Đầu không nằm cân xứng với cơ thể.
• Khi đứng, vị trí hai cánh tay thả xuống không đều nhau. 
• Tổng thể nghiêng về một bên.

Những dấu hiệu trên có liên quan đến việc phân bổ các lực không đồng đều do chứng vẹo cột sống gây ra. 

Dấu hiệu ban đầu của chứng vẹo cột sống ở tuổi thiếu niên (3-10 tuổi)

Nếu ở trẻ sơ sinh, có những trường hợp có thể tự khỏi hoặc không tiến triển mặc dù không thể xác định chính xác trường hợp nào sẽ như vậy nhưng ở độ tuổi thiếu niên lại ít có may mắn đó.

Từ 3 đến 10 tuổi, là độ tuổi cần được chú ý nhất để được phát hiện sớm. Bởi quá trình phát triển tự nhiên của cơ thể trẻ đồng thời là yếu tố kích hoạt cho sự tiến triển của chứng cong vẹo cột sống nếu có. Ở giai đoạn này, chứng bệnh có nguy cơ phát triển nhanh chóng và nhiều khả năng tiếp diễn mạnh mẽ đến độ tuổi trưởng thành, nếu không được điều trị.

• Một số dấu hiệu tiêu biểu có trong độ tuổi này như:
• Cơ thế có xu hướng nghiêng về một bên một cách gây chú ý;
• Vai không đều nhau;
• Các xương bả vai nhô ra khác nhau
• Chiều dài chân không đồng đều;
• Eo không đồng đều; 
• Hông không đều;

Chứng cong vẹo cột sống ở trẻ vị thành niên rất dễ tiến triển lâu dài, đây là lý do tại sao bệnh này cần được xem xét nghiệm túc và tích cực điều trị.

Nếu gia đình bạn có trẻ trong độ tuổi này, việc thực hiện tầm soát để phát hiện sớm triệu chứng cong vẹo cột sống là việc nên làm. Đặc biệt là ở thế hệ này ngày nay khi mà số lượng trẻ mắc chứng cong vẹo cột sống ngày càng tăng nhanh ở hầu hết các quốc gia, do trẻ ít vận động thể chất hơn các thế hệ trước.

Dấu hiệu ban đầu của chứng vẹo cột sống ở tuổi vị thành niên (10-18 tuổi)

Dạng cong vẹo phổ biến nhất ở tuổi vị thành niên là dạng cong vẹo cột sống vô căn (adolescent idiopathic scoliosis - AIS). Tình trạng cong vẹo ở nhóm tuổi này có nguy cơ phát triển nhanh bởi người bệnh đang trong hoặc sắp sửa bước vào giai đoạn dậy thì, mà đặc trưng nổi bật là sự tăng trưởng nhanh chóng và không thể đoán trước. Và phải nhắc lại một lần nữa rằng sự tăng trưởng là yếu tố lớn ảnh hưởng đến chứng cong vẹo cột sống vô căn.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng từ nhận thức và tâm lý, việc phát hiện sớm khó có thể đạt được bởi một số trẻ có xu hướng che giấu những thay đổi trên cơ thể vì ngại ngùng hoặc không chắc chắn hoặc cho rằng đó là dấu hiệu của sự phát triển xương một cách bình thường.

Do cong vẹo cột sống hiếm khi gây đau đớn nên thường không được chú ý, vì vậy cần kỹ lưỡng để nhận ra những dấu hiệu liên quan đến sự bất đối xứng tự nhiên ở trẻ như:

• Chiều cao vai không cân bằng.
• Độ cong bất thường dễ nhận thấy đối với cột sống.
• Hai bên xương bả vai nhô ra không đồng đều.
• Có sự hiện diện của một đường vòm xương sườn.
• Tư thế người không cân bằng trong quá trình chuyển động.
• Những thay đổi đối với dáng đi.
• Cánh tay được giữ chặt ở hai bên khi đi bộ.
• Hông không đều.
• Chiều dài chân không đồng đều.
• Đường mắt nghiêng.
• Đầu và giữa xương chậu không thẳng hàng.

Dấu hiệu ban đầu của chứng vẹo cột sống ở người lớn (trên 18 tuổi)

Ở người lớn, so với dạng cong vẹo do thoái hoá thì dạng cong vẹo cột sống vô căn (adolescent idiopathic scoliosis - AIS) xuất hiện ở tuổi vị thành niên không được chẩn đoán và điều trị kéo dài đến tuổi trưởng thành phổ biến hơn.

Những bệnh nhân này nếu được điều trị sớm hơn, cột sống của họ đã có sức khoẻ tốt hơn so với thời điểm tìm đến chúng tôi để được giúp đỡ.

Đối với chứng cong vẹo cột sống thoái hoá có xu hướng ảnh hưởng đến người trên 40 tuổi. Tình trạng này phát triển do thoái hóa cột sống tự nhiên có thể đi kèm với lão hóa (chủ yếu là đĩa đệm) và tác động tích lũy của một số lựa chọn lối sống tiêu cực: không duy trì cân nặng hợp lý, lối sống ít vận động, tư thế xấu và liên tục nâng vật nặng không đúng cách.

Cảm giác đau là dấu hiệu đầu tiên dễ nhận thấy ở người lớn bị cong vẹo cột sống. Cơn đau phổ biến nhất là ở lưng, lan toả xuống chân và bàn chân. Do khung xương của người lớn không còn phát triển nữa, nên họ có thể cảm nhận rõ ràng tác động của sự chèn ép lên cột sống, cơ, mạch và dây thần kinh xung quanh.

Các dấu hiệu ban đầu của chứng vẹo cột sống ở người lớn bao gồm:

• Đau lưng
• Cảm thấy đau lan tỏa ở chân và bàn chân
• Sự nghiêng về một bên gây chú ý
• Vai không đều
• Sự hiện diện của một vòm xương sườn

Cong vẹo cột sống là chứng bệnh đòi hỏi nhiều thời gian để khắc phục và bảo tồn dù là với bất cứ phương pháp nà. Vì vậy việc phát hiện sớm chứng bệnh này thực sự mang lại ý nghĩa rất lớn cho chính cuộc đời của người bệnh. Nếu nhận thấy người thân của bạn hay chính bạn có những dấu hiệu nêu trên, hãy vui lòng liên hệ với Bones and Beyond với bác sĩ đạt chuẩn quốc tế sẵn sàng tư vấn và giúp đỡ bạn.

Nếu bạn hoặc người thân bị những cơn đau gây khó chịu và muốn tìm hiểu các lựa chọn điều trị thay thế các phương pháp truyền thống có mức độ rủi ro cao và có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, Bones and Beyond sẽ có thể giúp đỡ bạn. Xin vui lòng gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 028.7107.8181 hoặc gửi email tới bonesandbeyondhcm@gmail.com để có thêm nhiều thông tin hữu ích.